Menenjit, beyni saran zarların ve omuriliğin iltihaplanması sonucunda ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Virüs, bakteri, mantar ya da parazitler, menenjit oluşuma neden olarak kişide sağırlık, nörolojik sekeller epilepsi, zeka geriliği, öğrenme güçlüğü hatta ölüme neden olabilir. Ense sertliği, bulantı, ateş, baş ağrısı gibi durumlar menenjit belirtileri olarak sayılır. Bebek ya da çocukları olduğu kadar yetişkinleri de etkileyebilen menenjitten en önemli korunma yöntemi virüs ve bakterilere karşı aşılanmadır.
Menenjit, meninks adı verilen beyni ve omuriliği kaplayan koruyucu zarların viral, bakteriyel veya mantar kaynaklı enfeksiyonudur. Baş ağrısı, ensede sertlik ve yüksek ateş ile karakterizedir. Üst solunum yolu enfeksiyon nedeniyle de menenjit meydana gelebilir. Her yaştan kişiyi etkileyebilen menenjit, öldürücülüğü yüksek bir hastalık olarak bilinsede aşı ile önlenebilir bir hastalıktır.
Menenjit türleri kişide oluşan belirtilere ve nedenine bağlı olarak farklılık gösterir. Menenjit türleri şöyle sıralanabilir:
Bakteriyel menenjit: Bakterilerin beyin ve omurilik zarlarına ulaşarak enfeksiyona neden olmasıdır. Bu menenjit türüne pnömokok menenjit de denir. eisseria meningitidis bakterisinin oluşturduğu menenjit de tehlikeli türlerdendir. Bakteri, beyin zarına ulaşabilir. 1 yaş altı bebeklerde sık görülür. Haemophilus influenzae türü de çocuklarda sık görülür. Eklem iltihabı ve kan zehirlenmesine neden olabilir. Listeria monocytogenes, iyi pişmeyen etlerde, pastörize olmayan süt ve süt ürünlerinde olur. Hamilelerde, çocuklarda, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda görülebilir. Hamilelerde bebek kaybına neden olabilir.
Viral menenjit: Bakteriyel olana göre daha hafif seyretmektedir. Influenza, HIV, Herpes gibi virüsler menenjite neden olabilmektedir.
Parazitik menenjit: Belirli parazitlerin neden olduğu menenjit, parazitik olarak ifade edilir. Nadir görülen bu durum dışkı, toprak ile temas, parazit enfeksiyonu olan hayvansal gıdalardan kişiye geçebilir.
Fungal menenjit: Fungal menenjit, mantarların sebep olduğu menenjit türüdür. AIDS olan kişilerde bu türü geçirme konusunda riskli grup arasında yer alır.
Menenjitin en yaygın belirtileri arasında şiddetli baş ağrısı, boyunda ve ensede sertlik, yüksek ateş, kusma, konsantre olmada zorluk, ışığa karşı hassasiyet yer alır. Çocuklarda, özellikle 2 yaş altı çocuklarda inleme şeklinde ağlama, soluk görünüm, bıngıldağın kabarık ve atımlı olması, kasılma gibi belirtiler de görülür.
Menenjit durumunda karşılaşılan belirtiler şunlardır:
Bebekler yetişkinlerdeki gibi baş ağrısı, ense sertliği ve mide bulantısı gibi menenjit belirtileri göstermeyebilir. Bebeklerde görülen menenjit belirtileri şöyle sıralanır:
Çocukluk döneminde bağışıklık sistemi henüz tam gelişmediği için menenjit tehlikeli bir hastalıktır. Yetişkinlerde dalağı alınmış, uzun süreli hastalık geçirmiş, bağışıklık sistemi zayıf kişiler risklidir.
Menenjit farklı bakterilerden veya virüslerden kaynaklanabilmektedir. Menenjitler, kabakulak, herpes virüs, pnömokok, meningokok, H. İnfluenza, b tipi bakterileri, mantar ve parazit kaynaklı olabilir. Bunun yanında tam tedavi edilmemiş orta kulak iltihabı, sinüzit, mastoidit gibi enfeksiyonlardan sonra görülebilir. Menenjit nedenleri türüne göre farklılık gösterir.
Menenjit teşhisi için öncelikle fizik muayene yapılır. Muayenede ense sertliği, sinir sistemi bulguları, ciltte döküntü varlığı araştırılır. Tetkikler ile vücutta bakteri ya da virüs varlığına dair sonuçlar incelenir. Bel omurlarından beyin-omurilik sıvısı alınıp, bakteri veya virüs varlığına bakılır.
Görüntüleme (MR veya BT) ile beyinde bir değişiklik olup olmadığı incelenir. Bu tetkiklerle birlikte menenjit teşhisi konulabilmektedir. Yüksek ateş, bilinç bulanıklığı durumunda hastaneye başvurmak gerekmektedir. Genelde çocuklarda bulantı, özellikle beslenme ile ilişkisiz fışkırır tarzda kusma, ışığa bakamama durumu önemli bulgulardandır.
Eğer tahlil sonuçlarında bakteriyel menenjit varsa, doktor menenjitten şüphe ederse antibiyotik tedavisi başlanır. Kültür sonuçlarına göre ilaç türü değişebilir. Ayrıca yaşa ve riske göre de tedavi süresi değişebilir. Ateş, terleme, kusma olduysa kaybedilen sıvı yerine konulmaktadır. Bazı durumlarda beyinde ödem oluşursa, farklı ilaç tedavileri başlanabilir.
Tetkiklerde menenjit bulgusu bulunmazsa antibiyotik verilmişse bu tedavi durdurulur. Ancak bakteriyel menenjit ciddi bir durumdur. Tedavi zamanında uygulanmazsa kalıcı zihinsel bozukluklar oluşabilir. Viral menenjit durumunda da antiviral ilaç tedavisi başlanabilir. Tedaviye uyum ve istirahat çok önemlidir. Bazı durumlarda tedavi hastanede devam edebilmektedir.
