Titreme hastalığı olarak da bilinen tremor, kas spazmı ve seğirmeden farklı olarak ortaya çıkarak vücudun istemsiz hareket etmesine neden olur. Yaşam tarzı ya da çeşitli faktörlerden dolayı inme ve Parkinson hastalıkların sonucunda titreme görülebilir. Nörolojik bir durum olan titreme hastalıklarının birçoğunda tedavi, titremeyi yönetebilmeyi sağlamak üzerindir.
Titreme hastalığı olarak da geçen tremor, en yaygın olarak ellerde görülen ama kol, bacak, kafa ve ses tellerini de etkileyerek istemsiz ve kontrol edilemeyen sallanma veya titreme hareketlerine neden olan nörolojik bozukluktur.
Tremor, yaşamı tehdit etmese de zorluklara neden olarak sakatlıklara yol açabilir. Bunun yanında titreme, yazma, yemek yeme, tıraş olma ve giyinme gibi günlük yaşam görevlerini zorlaştırabilir.
Titreme hastalığı, istirahat ve aksiyon tremoru olarak ikiye ayrılır. İstirahat tremoru, uzun süre hareketsiz kalındığında ya da uzanıldığında oluşur. Bu çeşitte kişi hareket ettiği zaman titreme yok olur. Genel olarak el ve parmakların etkilendiği bilinir. Kollar yatay şekilde tutarken ya da hareket sırasında ortaya çıkan çeşit ise aksiyon tremoru olarak isimlendirilir. Aksiyon tremoru aynı zaman şu alt kategorileri barındırır:
Amaçlı olarak yapılan hareketler sırasında meydana gelen titreme intansiyonel tremor olarak adlandırılır.
Heyecan, gerginlik ve korku durumlarında bir uzvun yer çekimine karşı belli bir pozisyonun korunması ile ortaya çıkan tremor türüdür.
Belli bir etkinlik esnasında görülen ve ortaya çıkan titreme göreve özgü tremor olarak isimlendirilir.
Bir objenin ya da ağır bir ürünün aynı pozisyonda uzun süre tutulması durumunda ortaya çıkan titreme izometrik tremordur.
Titreme hastalığı aynı zamanda görünüm ve nedenlerine göre şu şekilde sınıflandırılır:
Esansiyel tremor, kas koordinasyonunu kontrol eden beyinciğin beyin ilgili bölümleri ile doğru iletişim kuramamasına bağlı olarak, istemsiz titreme ve ritmik sallanmaya neden olan nörolojik bir durumdur. En yaygın hareket bozukluklarından biri olarak bilinir. Nörolojik belirtiler olmadan hareket esnasında hem ellerde hem de kollarda oluşan titreme esansiyel tremor belirtisidir. Aynı zamanda kişinin kafasını, sesini ya da alt uzuvlarını da etkileyebilmektedir. Titreme her yaşta başlasa da, ilk olarak ergenlik döneminde ya da orta yaşta (40-50 yaş arası) ortaya çıkar. Esansiyel titreme, nedeni kesin olarak bilinmese de kalıtsal olabilmektedir. Bu durum hafif olarak kalabilir ya da faktörlere bağlı olarak zamanla kötüleşebilir.
Distonik tremor, beyinden gelen mesajların yanlış olması sonucunda kasların aşırı aktif olmasına neden olarak anormal duruşlara ya da istenmeyen hareketlere sebep olduğu bir hareket bozukluğudur. Distonik tremor genellikle genç ya da orta yaşlı kişilerde görülür ve vücuttaki herhangi bir kası etkileyebilir.
Serebellar tremor, yazı yazma gibi amaçlı bir hareketin sonunda kötüleşerek kollar, bacaklar, eller veya ayakların titremesidir. İnme, tümör, hastalık ya da kalıtsal bir bozukluktan kaynaklanır.
Psikojenik tremor olarak da bilinen fonksiyonel tremor herhangi bir tremor şeklinde ortaya çıkabilir. Semptomları farklılık gösterse de aniden başlar ve zamanla artabilir. Titreme durumu dikkat ile artabilir ya da kişinin dikkati dağıldığında azalıp kaybolabilir.
Artmış fizyolojik tremor tipik olarak bilinen bu titreme türü, hem el hem de parmaklarda ortaya çıkar. Nörolojik bir sorundan değil, kullanılan ilaçlara, alkol yoksunluğuna ya da aşırı aktif tiroid, hipoglisemi gibi tıbbi problemler sonucunda görülür.
Parkinson titremesi, Parkinson hastalığının ilk belirtisi olarak ortaya çıkar. Tüm Parkinson hastalarında görülmeyebilir. En çok elleri etkileyen Parkinson titremesi, çene, dudak, yüz ve bacakları da içerir. Bu titreme stres durumlarında ve duygusal anlarda daha da kötüleşebilir.
Ortostatik tremor, kas kasılması sonucunda ortaya çıkan bu titreme ayağa kalkıldığında bacaklarda meydana gelir. Bu titreme durumu genellikle kişiler oturduğunda ya da yürüdüğünde durma eğilimindedir.
Titreme hastalığı olarak da bilinen tremorun en yaygın nedenleri, genetik yatkınlık, multipl skleroz, parkinson hastalığı, inme, travmatik beyin hasarı gibi nörolojik sorunlar, böbrek yetmezliği ve hipertiroidizm gibi hastalıklar yanı sıra alkol yoksunluğu, anksiyete ve paniktir.
Titreme hastalığına sebep olan diğer nedenler şu şekilde listelenebilir:
Titreme hastalığının en yaygın belirtileri şöyle sıralanır:
Bazı durumlarda stres, güçlü duygular, fiziksel yorgunluk, belirli hareketler yapma sonucunda titreme tetiklenebilir.
Titreme hastalığını teşhis etmek için uzman doktor fiziki muayene yaparak ve kişinin tıbbi geçmişini gözden geçirir. Nörolojik muayenenin de ardından kas yapısı, gücü, refleksleri, dengesi ve konuşması test edilir. Bu testlerle titremenin kaslar dinlenirken mi yoksa hareket halindeyken mi meydana geldiği, titremenin vücuttaki yeri, tremorun görünümü ortaya çıkarılır.
Uzman doktor, titremenin neden olduğu faktörleri belirlemek için kan veya idrar örnekleri talep edebilir. Teşhis ile birlikte titremenin beyindeki hasarın sonucu olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir. Ek testlerle, el yazısı ile ilgili zorluk, çatal ve bardak tutma becerisi gibi herhangi bir işlevsel sınırlamanın belirlenmesi teşhise yardımcı olur.
Birçok tremor türünün tedavisi olmamasına rağmen, semptomları yönetmeye yardımcı olacak tedaviler bulunur. Bunun yanında altta yatan hastalığı ya da problemi teşhis edip tedavi etmek de titremenin azalmasına yardımcı olur. Titreme hastalığına karşı şu tedavi yöntemlerinden yararlanılır:
Yaşam tarzı değişiklikleri ve sağlıklı beslenme ile birlikte tremorun yarattığı titreme hafifletilebilir. Titreme hastalığını geçirmenin yolları şöyle sıralanır:
