Siyatik ağrısı, insan vücudunun en kalın siniri olan siyatik sinirinin sıkışması ile ortaya çıkıyor. Toplumda “Siyatik” olarak bilinen bu rahatsızlığın en önemli belirtilerini ise bacakta ağrı, uyuşma ve karıncalanma oluşturuyor. Ağrı sebebiyle yaşam konforunun önemli ölçüde düşmesine neden olan siyatik rahatsızlığının tedavi edilmemesi ise bacakta ve ayakta kalıcı sorunlar ile felç gibi durumlara neden olabiliyor.
“Siyatik” insan vücudundaki en kalın sinirin adıdır ve latince adı “nervus ischiadicus” tur. Bu sinir kalça arkasından bacağın arka yüzü boyunca seyrederek diz üstü seviyede iki ana kola ayrılır ve ayağa kadar ulaşır. Fakat bir hastalığı ifade etmek için toplumda yaygın olarak kullanılan “siyatik” kelimesi ile bu sinirin vücutta çeşitli yerlerde sıkışmasıyla ortaya çıkabilen ve özellikle bacakta ağrı, kuvvet kaybı, kasılma, uyuşma, karıncalanma gibi şikayetlerle kendini gösteren bir rahatsızlık kastedilmektedir.
Özellikle kalça arkasından uyluk, baldır hatta topuk ve ayak tabanına kadar yayılabilen şiddetli, bıçak saplanır tarzda keskin veya künt vasıflı ya da kramp benzeri ağrı en sık görülen belirtidir. Bu ağrı yürümekle, öne eğilmekle artabilir. Bunun yanında bacakta ve ayakta uyuşma, karıncalanma gibi his kusurları görülebilir. Siyatik sinirdeki sıkışmanın derecesine bağlı olarak sinirin uyardığı kaslarda kuvvet kaybına bağlı yürüme güçlükleri de görülebilir.
En sık neden siyatik sinirin omurilikten çıkan sinir köklerinin omurga seviyesinde çeşitli nedenlerle sıkışmasıdır. Bu nedenler arasında bel fıtığı, omurga kanal darlığı, omurgada kireçlenme, omurga şekil bozuklukları, omurga kırıkları, omurga tümörleri sayılabilir. Siyatik sinir omurga haricinde kalça arkasındaki “piriformis” kası veya tendonu tarafından da sıkıştırılarak benzeri şikayetlere sebep olabilir. Bunların dışında siyatik sinirin seyri boyunca bacakta herhangi bir seviyede herhangi bir sebeple sıkışması da bu belirtilere yol açabilmektedir.
Siyatik hastalığının tanısında en önemli iki şeyden birincisi hekimin hastalığın başlangıcı, seyri, şikayetlerin sıklığı ve bu şikayetleri nelerin ortaya çıkardığı ile alakalı hastanın anlatacağı hastalık öyküsünü detaylıca kaydetmesi ve bu öykü doğrultusunda yapılacak olan tıbbi muayenedir. İkinci aşama da öykü ve muayene bulguları ışığında gerekli tetkiklerin yapılmasıdır. Bu tetkikler arasında EMG denilen sinir iletim hızı testleri, MR veya diğer radyolojik görüntüleme yöntemleri ve gerek görüldüğü durumlarda çeşitli laboratuvar tahlilleri sayılabilir.
Tedavi siyatik sinirin sıkıştığı seviyeye, sıkışmanın nedenine ve hastanın genel tıbbi durumuna göre değişkenlik gösterir. Omurgadaki sıkışmalarda (sıklıkla bel fıtığı veya kanal darlığı nedeniyle) sıkışma bölgesine yapılacak enjeksiyon tedavileri veya direkt olarak siniri sıkıştıran yapıları ortadan kaldırmak üzere yapılacak cerrahi tedaviler seçenekler arasındadır. Bu tedavilere ek olarak fizik tedavi, siyatik egzersizleri ve ilaç tedavilerinden de faydalanılmaktadır. Omurga dışındaki siyatik sinir sıkışmalarında da benzeri şekilde enjeksiyon tedavileri, cerrahi tedavi, fizik tedavi yöntemleri ve ilaç tedavilerine başvurulur. Özellikle ileri dereceli sıkışmalarda bacakta kuvvet kaybı da eşlik ediyorsa kalıcı siyatik sinir hasarı riskini olabildiğince azaltmak için acil cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
