Diz kapağının alt tarafındaki dokunun yani kıkırdağın yumuşaması veya parçalanmasıyla ortaya çıkan kondromalazi patella rahatsızlığı, diz ve uyluk kemiğinin birbirine sürtünmesine neden oluyor. Kıkırdak tabakasındaki bozulmadan kaynaklanan bu sürtünme, dayanılmaz diz ağrıları ve dizde gıcırdama hissine sebebiyet verebiliyor. Halk arasında koşucu dizi olarak da adlandırılan kondromalazi patella semptomlarını kontrol altına almak için ilk etapta istirahat, soğuk uygulama, dizlik kullanımı ve egzersizlerle diz çevresindeki kasları kuvvetlendirilmesi öneriliyor.
Diz kapağı kıkırdağındaki yumuşama olarak da tanımlanan kondromalazi patella, halk arasında koşucu dizi olarak adlandırılır. Diz kapağı alt tarafında bulunan kıkırdaktaki yumuşama, parçalanma ya da bozulmaya bağlı diz ile uyluk kemiği birbirine sürtünür. Bu sürtünme hastanın dizinde ağrılara ve gıcırdama hissine neden olur.
Kondromalazi patella rahatsızlığının başlıca nedeni, diz kapağının hareketinde bozukluklar oluşmasıdır. Bu hareket bozukluğu doğumsal veya gelişimsel olarak kemiklerin dizilimdeki bozukluklar nedeniyle ortaya çıkabileceği gibi, uyluğun ön ve arka tarafındaki kasların zayıf olması ya da uyluğun iç ve dış tarafındaki kaslar arasındaki dengesizlikler diz kapağında hareket sorunlarına yol açabilir. Yine uyluğun dış yan kısımdaki iliotibial bandın fazla gergin olması, buna karşın kuadriseps kasının iç yan parçasının zayıflığı söz konusudur. Koşma, zıplama, kayak gibi hareketlere bağlı tekrar tekrar diz kapağının aşırı strese maruz kalması ya da diz kapağına gelen ani bir travma da kondromalazi patella sebebi olabilir.
Kondromalazi patella rahatsızlığının en önemli belirtisi tipik olarak dizin ön tarafında ağrı şikayetlerinin oluşmasıdır. Dizi büküp açarken sürtünme hissi veya çıtırtı sesleri gelebilir. Uzun süre oturunca veya diz üzerine fazla yük bindiren aktiviteler sırasında ağrı kötüleşebilir. Merdiven ve yokuş inmek genelde daha ağrılı olur.
Kondromalazi patella rahatsızlığının teşhisinde öncelikle fizik muayene gerekir. Teşhis için önemli olan fiziki muayene ile dizde şiş ve hassas bölgeler olup olmadığıdır. Diz kapağının uyluk kemiğine göre yerleşimi de kontrol edilir. Röntgen filmi ile kemik hasarı ve diz kapağı yerleşimi incelenebilir. Kıkırdak hasarı açısından MR (manyetik rezonans) görüntüleme yapılabilir.
Kondromalazi patella rahatsızlığının tedavisinde amaç öncelikle diz kapağının maruz kaldığı stresi azaltmaktır. Şikayetlerin kısa bir sürede ani şiddette arttığı durumlarda istirahat, soğuk uygulama (birkaç gün, günde 4-5 kez, 15’er dakika) ve dizlik kullanımı uygulanabilir. Birkaç hafta non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar kullanılabilir Bu ilaçlar ağrı kesici olmaları yanında ödem azaltıcı etki de göstermektedir.
Kondromalazi patella rahatsızlığının tedavisinde egzersiz ile diz çevresi kaslarının kuvvetlendirilmesiyle dizin stabilitesi artar. Uyluğun ön-arka ve iç-dış kısmında yer alan bu kasların birbirini dengeleyecek kuvvet ve esneklikte olması, diz kapağının normal dizilimde hareket edebilmesi için gereklidir. Fazla yüklenme yapmadan kasları kuvvetlendiren yüzme, egzersiz bisikleti gibi sporlar tercih edilebilir. Yine özel bantlama teknikleri (kinezyoteyp vb) ile diz kapağı yerleşimi düzeltilebilir. Dizlik ve tabanlık gibi ortezler kullanılabilir. Rejeneratif tıp yöntemlerinden PRP, kök hücre enjeksiyonları kıkırdak dokunun kendini onarmasına yardımcı olabilir. Eğer ameliyatsız yöntemlerden sonuç alınamazsa diz kapağının tutan bazı bağların gevşetilmesi, kıkırdak yüzey düzensizliklerini giderecek şekilde tıraşlama yapılması, kıkırdak doku grefti gibi çeşitli cerrahi yöntemler uygulanabilmektedir.
