İdrar yaparken ağrı ve yanma hissi ile belirti gösteren idrar yolu enfeksiyonu, kadınlarda daha sık görülüyor. Yaşam kalitesini düşüren ve tedavi edilmediği takdirde farklı hastalıklara yol açabilen idrar yolu enfeksiyonunun tanısı idrar tahlili ve kültürü ile konulabiliyor. Genellikle antibiyotik ile tedavi edilen bu rahatsızlıkta bol sıvı tüketimi önemli bir yer tutuyor.
“İYE” olarak da adlandırılan idrar yolu enfeksiyonu, üriner sistem, böbrekler, mesane veya üretranın herhangi bir yerinde E. coli başta olmak üzere bakterilerin neden olduğu, vücutta en çok görülen ikinci enfeksiyon türüdür.
Mesane enfeksiyonları böbrek enfeksiyonlarından daha yaygındır. Bakteriler üretraya girip mesaneye doğru ilerlediğinde meydana gelirler. Mesane enfeksiyonu için tıbbi terim “sistit” dir.
Bakteriler daha da yükseğe, böbreklere ulaştığında böbrek enfeksiyonları meydana gelir. Böbrek enfeksiyonu için tıbbi terim “piyelonefrit” dir. Hem mesane hem de böbrek enfeksiyonları kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
İdrar yolu, vücutta idrarla ilgilenen organ grubudur. İdrar yolu şunları içerir:
İdrar yolu enfeksiyonu çeşitleri kabaca şöyle sıralanabilir.
Üretrit: İdrarı mesaneden vücudun dışına taşıyan tüpün enfeksiyonudur.
Sistit: Mesanede enfeksiyon oluşması durumudur. Çoğu zaman iltihaplanmaya mesane içindeki Escherichia coli (E.coli) adı verilen bakteriler neden olur. E.coli’nin mesaneye nasıl girdiği her zaman açık değildir, ancak bilinen bazı risk faktörleri şunlardır:
Herkes sistit geliştirebilse de, kadınlar tarafından daha sık görülür. Tüm kadınların neredeyse yarısı yaşamları boyunca en az bir sistit epizodu yaşarlar. Yaklaşık 3 kadından 1’i 24 yaşına kadar en az bir sistit epizodu geçirmiş olacaktır. Sistit ağrılı olabilse de ciddi bir sağlık sorunundan çok can sıkıcıdır ve genellikle kendi kendine birkaç gün içerisinde geçer.
Piyelonefrit: Böbreklerin enfeksiyonudur, idrar yollarındaki anatomik bir bozukluk nedeniyle idrarın mesaneden böbreklere doğru geri kaçması nedeniyle ortaya çıkabilir.
Bakteriler gibi mikroorganizmalar idrar yolu enfeksiyonunun temel nedenidir. Üretredan giren bakteriler mesanenin enfekte olmasına neden olurlar. Ortak kullanım alanları olan havuz, deniz, hamam, sauna gibi ıslak ortamlar, genital hijyene dikkat edilmemesi, cinsel ilişki, sık partner değişikliği, antibiyotik kullanımı, diyabet, yetersiz sıvı alımı ve buna bağlı yetersiz idrar çıkışı idrar yolu enfeksiyonunun nedenler arasında yer alır.
Vücut direncinin düşmesine neden olabilecek durumlar; kronik hastalıklar, travmalar; idrar yolu anomalileri, idrar yolu tıkanıklıkları, taş hastalıkları, kateter kullanımı, çeşitli doğum kontrol yöntemleri (diyafram gibi) ve menopoz idrar yolu enfeksiyonu da daha az karşılaşılabilen belirtilerdir.
İdrar yolu enfeksiyonunda daha sık ve acil idrara çıkma ihtiyacı, idrar yaparken yanma ve ağrı, mesane ağrısı, idrar renginde bulanıklık ve kötü koku, ateş, bulantı ve yan ağrısı görülür.
İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri şunlardır:
Bebeklerde ve çocuklardan en sık görülen idrar yolu enfeksiyon belirtileri arasında yüksek ateş yer alır. Çocuğunuzun boynuna, sırtına ve karnına dokunduğunuzda normalden daha sıcak hissediyorsanız ya da normalde olduğundan daha sinirli davranıyorsa idrar yolu enfeksiyonu belirtisi olabilir. Bunun yanında bebeklerde ve çocuklarda yemek yememe, yatağı ıslatma gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.
Bir böbrek enfeksiyonunun semptomları, bir mesane enfeksiyonunun semptomlarını içerebilir, ancak böbrek enfeksiyonları ayrıca şunlara da neden olabilir:
İdrar yolu enfeksiyonları genel olarak antibiyotik ile tedavi edilir. Bunun yanında hafif semptomlu idrar yolu enfeksiyonlarını iyileştirmek ya da antibiyotik ile birlikte tedaviyi hızlandırmak için, yaşam ve beslenme tarzında bazı değişiklikler yapmak idrar yolu enfeksiyonuna iyi gelir. Uygulayabileceğiniz yöntemler şunlardır:
Limon sıkılmış su, soğan suyu kürü, maydanoz, karbonat, kekik ve yeşil çay idrar yoluna iyi gelen bitkisel çözümler arasında yer almaktadır.
Sadece mesaneyi tutan, septik seyretmeyen basit idrar yolu enfeksiyonları için; genital hijyene dikkat edilmesi, bol ve sirkadyen (aralıklı-güne yayarak) sıvı alımı ve kısa süreli düşük doz antibiyotikler tercih edilmektedir. Kana yayılmış veya böbreği tutan septik idrar yolu enfeksiyonlarında ise uzun süre antibiyotik kullanımı uygundur ve hasta seyrine göre hastane yatışı ve damar içine sıvı ve yüksek doz antibiyotik tedavileri gerekebilmektedir.
Çoğu idrar yolu enfeksiyonu antibiyotik haplarla tedavi edilir. Bu haplar, enfeksiyona neden olan mikropları öldürerek çalışır. Mesane enfeksiyonunuz varsa, muhtemelen 3 ila 7 gün boyunca antibiyotik almanız gerekecektir. Böbrek enfeksiyonunuz varsa, muhtemelen daha uzun süre – belki 2 haftaya kadar antibiyotik kullanmanız gerekecektir. Böbrek enfeksiyonunuz varsa, hastanede tedavi edilmeniz de gerekebilir.
Belirtileriniz, antibiyotik kullanmaya başladıktan sonraki bir gün içinde düzelmeye başlamalıdır. Ama aldığınız tüm antibiyotik haplarını bitirmelisiniz. Aksi takdirde enfeksiyonunuz geri gelebilir. Gerekirse, mesanenizi uyuşturmak için bir ilaç da alabilirsiniz. Bu ilaç, idrar yolu enfeksiyonlarının neden olduğu ağrıyı hafifletir. Aynı zamanda idrar yapma ihtiyacını da azaltır.
