Domuz gribi, ilk olarak 1919 salgınında ortaya çıkan, A tipi (H1N1) grip virüsünün neden olduğu ve yüksek ateş, öksürük, boğaz ağrısı gibi belirtilerle karakterize olan bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas-eklemler başta olmak üzere vücut ağrıları, baş ağrısı ve yorgunluk tipik domuz gribi belirtileri arasında kabul edilir. H1N1 virüsünün vücuda girmesiyle kişiyi enfekte eden domuz gribi için uzmanlar bir yaşından büyük hemen her birey için yıllık grip aşısı yapılmasını önerir. Zira grip aşıları, domuz gribine neden olan virüslere ve aynı zamanda içinde bulunulan senenin grip mevsiminde en yaygın olması beklenen bir veya iki virüse karşı koruma sağlar. Domuz gribi hastalığının tedavisinde ise genellikle istirahat ile birlikte antiviral ilaçların kullanımı önerilir.
Domuz gribi, domuzlarda görülen influenza A adlı virüsün H1N1 alt tipinin mutasyona uğraması sonucu insanlara bulaşmasıyla meydana gelen, kişide ateş, öksürük, boğaz ağrısı ve yorgunluk belirtileriyle ortaya çıkan, bulaşıcılığı yüksek, ölüm oranı düşük viral bir solunum yolu hastalığıdır. Geçmişte bu hastalığa domuz gribi isminin verilmesinin nedeni domuzlarda doğrudan kurulan temastan kaynaklanmıştır.
Domuzlar ile yakından çalışan domuz yetiştiricileri, kesiciler veya veterinerler domuz gribine maruz kalma riski en yüksek kişiler arasında yer alır. Ayrıca domuz gribinden etkilenen kişilerin sayıca fazla olduğu bir bölgede yaşayanların ve söz konusu bölgeye seyahat edenlerin de bu virüse yakalanma ihtimali yüksektir.
Yüksek ateş, öksürük, boğaz ağrısı, baş ağrısı, vücut ağrıları, yorgunluk, üşüme-titreme, burun akıntısı ve gözlerde kızarıklık gibi semptomlar domuz gribinde görülen yaygın belirtiler arasındadır. Yüksek bulaşıcılığa sahip bir hastalık olan domuz gribi, öksürük, hapşırıkla birlikte havadaki ve yüzeylerdeki damlacıklar yoluyla kişiden kişiye geçer. Ayrıca damlaların düştüğü bir yüzeye (kapı kolu veya lavabo gibi) dokunur veya enfekte bir kişinin yakın zamanda dokunduğu bir yere temas etmeniz durumunda da domuz gribi hastalığına yakalanma ihtimaliniz söz konusudur.
Domuz gribinden korunmanın en etkili yolu, öncelikle grip aşısı yaptırmak ve sonra da kişisel temizlik kurallarına dikkat etmektir. Domuz gribi virüsü, mevsimsel gribe göre çok daha dirençlidir. Grip ve domuz gribi solunum yolu ile bulaşan hastalıklar olduğundan mikroplar hava yolu ile alındığında direkt olarak akciğerleri tutar. Burun ve geniz akıntısı da olduğu zaman akciğerler çok çabuk etkilenir ve bronşlar iltihaplanır. Akciğer hastalıklarının hepsi genelde bağışıklık sistemi düşük olan kişileri yakalar. Böbrek hastaları, karaciğer hastaları, iki yaşın altındaki çocuklar, 65 yaş üstü kişiler, şeker ve kalp hastaları ile astım, bronşit, KOAH gibi kronik akciğer hastaları ile daha önce tüberküloz olup akciğerleri zarar görmüş kişiler de domuz gribine yakalanma riski açısından yüksek risk grubundadır.
Domuz gribi tedavisi genellikle istirahat, antiviral ilaçlar ve ağrı kesicileri içerir.
Yüksek bulaşıcılık içeren domuz gribi, domuzlarda düzenli olarak grip salgınlarına neden olan A tipi grip virüsünün mutasyona uğramış H1N1 virüsünün insanlara geçmesi sonucu meydana gelir. Domuz gribinin insanlara geçmesinin sebebi domuzlarla kurulan yakın temastan kaynaklanır. Bu yakın temaslar sonucu virüsü alan kişiler diğer insanlara bulaştırarak hastalığın yayılmasına neden olur.
H1N1 adlı grip virüsleri burnu, boğazı ve akciğerleri kaplayan hücreleri enfekte eder ve enfekti ettiği bölgelerde birtakım belirti ve komplikasyonlar ortaya çıkarır. Viral bir solunum yolu hastalığı olan domuz gribi, H1N1 virüsü kişinin öksürmesi ve hapşırması sonucu havadaki damlacıklar yoluyla insanlara bulaşır. Özellikle çocuklar, yaşlılar, bağışıklık sistemi düşük olanlar ve kronik hastalığı olan kişiler domuz gribine yakalanma riski daha yüksek olan kişilerdir ve virüsten daha fazla etkilenir. Ayrıca bu kişiler virüsü daha uzun süre yayma potansiyeline sahiptir.
Domuz gribi belirtileri diğer yaygın grip türleri gibi boğaz ağrısı, öksürük, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, ishal, mide bulantısı, kusma, burun akıntısı veya burun tıkanıklığı, gözlerde akıntı-kızarıklık, nefes almada zorluk ve kas-eklemler de dahil olmak üzere genel vücut ağrıları gibi belirtiler içerir.
H1N1 virüsüne bağlı domuz gribi belirtileri şunlardır:
Domuz gribi kronik hastalığı olanlarda daha ağır seyreder. Ağır seyirli hastalık akciğer infeksiyonu (pnömoni) ve solunum yetmezliği sonucunda ölüme neden olabilir. Bazı hastalarda bakterilere bağlı olarak griple aynı dönemde veya sonrasında akciğer, sinüs ve kulak iltihabı ortaya çıkabilir. Uzun süreli ve kontrolü güç ateş, genel durum bozukluğu, solunum sıkıntısı gibi bulguların varlığında doktora başvurulmalıdır. Bilinç bulanıklığı, zor nefes alma acil müdahale gerektiğinin işaretidir.
Domuz gribi, tipik olarak kişilerde 38-40 derece olacak şekilde ani başlayan yüksek ateşe neden olabilir. Yüksek ateş, domuz gribinin ilk görülen ve en yaygın belirtisi olarak kabul edilir.
Domuz gribi, solunum yolu ile bulaşan bir hastalık olduğu için mikroplar hava yolu ile alındığında direkt olarak akciğerleri tutar ve enfekte eder. Buna bağlı olarak bronşlar iltihaplanır ve öksürük meydana gelir. Öksürük de domuz gribinin önde gelen ve en önemli klinik belirtilerindendir.
Yüksek ateş ve öksürükle başlayan domuz gribi, boğaz ağrısıyla birlikte de kendini gösterir. Tipik domuz gribi belirtilerinden biri de yutkunurken kişiyi zorlayan boğaz ağrısıdır.
Domuz gribi, yaygın vücut ağrılarıyla karakterize bir hastalıktır. Bu ağrılar öncelikle kas ve eklemleri etkiler, daha sonra genel olarak tüm vücudu etkileyebilir.
Domuz gribine yakalanan kişilerde görülen belirtilerden biri de baş ağrısıdır. H1N1 virüsünün enfekte ettiği kişilerde nörolojik semptomlar ortaya çıkabilir ve bu semptomların başında baş ağrısı gelir.
Domuz gribinde vücut ısısının yükselmesi sonucu ateş olabileceği gibi vücut ısısının düşmesiyle birlikte üşüme ve titreme de yaşanabilir. Üşüme de yaygın domuz gribi belirtilerindendir.
Domuz gribine neden olan H1N1 virüsüyle enfekte olan kişiler kendilerini yorgun, halsiz, bitkin ve tükenmiş hissederler.
Domuz gribi, kişide burun akıntısı veya burun tıkanıklığı gibi belirtilerle de kendisini gösteren bir solunum yolu hastalığıdır.
Domuz gribinin etkilediği organlardan biri de gözlerdir. Domuz gribi virüsüyle savaşan kişilerin gözlerinde kızarıklık ve akıntı görülebilir.
Özellikle bebeklerde ve çocuklarda görülen domuz gribi belirtilerin biri nefes darlığıdır. Çocuğunuzda nefes darlığı belirtisiyle birlikte diğer domuz gribi belirtileri söz konusuysa vakit kaybetmeden doktora başvurun.
Domuz gribi, domuzlarla temas sonrası insanlara geçen ve yüksek bulaşıcılığa sahip bir hastalıktır. Hapşırık, öksürme gibi damlacıkların hava yoluyla insanlara geçmesi sonucu yayılan domuz gribi, hafif, orta ve şiddetli semptomlara yol açabilir. Domuz gribi hapşırık ve öksürüğün dışında enfekte kişilerin temas ettiği yerlere dokunarak da bulaşabilir.
Domuz gribinde önemli olan enfeksiyona karşı korunmak ve enfeksiyonu önlemektir. Bunun başlıca yolu da grip aşısı olmak ve enfekte olduğunu düşündüğünüz kişiyle yakın temastan kaçınmaktır.
Doktor, bir kişinin H1N1 veya başka bir grip türü olabileceğinden şüphelenirse teşhisi doğrulamak için bir test önerebilir. Grip tanısı için en yaygın olarak kullanılan test, burundan veya boğazın içinden bir pamuklu çubuk ile örnek alıp, bu örnekte antijen madde arayan grip tanı testidir.
Bu tür testler yaklaşık 15 dakika içinde sonuç verebilir. Bununla birlikte, elde edilen sonuçların her zaman kesin bir doğruluğu yoktur. Daha doğru olan ve aynı zamanda hızlı sonuç verebilen hızlı moleküler analizler de vardır. Birden fazla influenza A virüs suşu olduğundan, pozitif influenza A testi mutlaka H1N1 virüsüne sahip olunduğu anlamına gelmez.
Domuz gribi teşhisinde faydalanılan testler şunlardır:
Hızlı antijen testleri ile İnfluenza A ve İnfluenza B varlığı tespit edilebilir iken, PCR testi ile alt grup (H1N1-domuz gribi) analizleri yapılabilmektedir.
Domuz gribinin tedavisinde istirahat ve destek tedavilerinin anı sıra influenza virüsünde etkili antiviral ilaçlar kullanılabilir. İnfluenza ile ilişkili ateş, baş ağrısı ve miyalji (kas ağrısı) gibi semptomları tedavi etmek için parasetamol veya nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Domuz gribi ilacı olarak tabir edilen net bir ilaç yokken, hastalığın etki ve semptomlarının azaltılmasına yönelik ilaçlar reçete edilir.
Domuz gribine yakalanan birçok kişi herhangi bir özel tedavi olmaksızın iyileşebilir; ancak H1N1 gribi de dahil olmak üzere grip olan çoğu hasta yalnızca semptomların giderilmesine ihtiyaç duyar. Örneğin kronik bir solunum hastalığı olanlara, doktor semptomları hafifletmeye yönelik ek ilaçlar reçete edebilir.
Dört Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onaylı antiviral ilaç bazen semptomların şiddetini ve muhtemel komplikasyon riskini azaltmak için reçete edilir. Ancak grip virüsleri bu ilaçlara karşı direnç geliştirebilir. Bu ilaçların en iyi etkiyi, virüse yakalandıktan sonraki 48 saat içerisinde alınmaları halinde gösterdikleri ifade edilir.
‘Reye sendromu’ adlı seyrek görülen fakat ağır bir hastalık nedeniyle grip sırasında çocuklar ve ergenlere asetil salisilik asit (aspirin vb.) içeren ağrı kesici, ateş düşürücüler verilmez.
Domuz gribinin iyileşmesi için öncelikle kişinin dinlenmesi gerekir. İstirahat ile birlikte dehidrasyonu önlemek amaçlı bol sıvı tüketilmesi önemli bir detaydır. C vitamini içeren meyve-sebzelerin tüketimi, bağışıklığın güçlendirilmesi ve eksiklik mevcutsa vitamin-mineral takviyelerinin alınması, öksürüğün ve boğaz ağrısının yumuşaması için tavuk suyu ve paça çorbası içilmesi ve bitkisel olarak ballı zencefil, kuşburnu, ıhlamur, nane-limon ve tarçın çayları içerek domuz gribinin önüne geçebilirsiniz.
Her yıl yenilenen mevsimsel grip aşıları, H1N1 (domuz gribi aşısı) ve H3N2 gibi o yılki grip mevsiminde en yaygın olması beklenen üç veya dört grip virüsüne karşı koruma sağlar. Bu nedenle grip aşısının her yıl Ekim ayında yaptırılması gerekmektedir. Ancak risk grubundaki kişiler, daha önce yaptırmadılarsa, Şubat ayına kadar aşıyı yaptırabilirler.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) 6 aydan büyük herkes için yıllık grip aşısı yapılmasını önermektedir. Domuz gribinin tedavisinde istirahat ve destek tedavilerinin anı sıra influenza virüsünde etkili antiviral ilaçlar kullanılabilir. İnfluenza ile ilişkili ateş, baş ağrısı ve miyalji (kas ağrısı) gibi semptomları tedavi etmek için parasetamol veya nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
Grip ve domuz gribi hastalığından korunmanın en etkin ve güvenli yolu aşılanmaktır.
Ancak aşı yapılmış olsa da aşağıda belirtilen genel korunma tedbirlerine mutlaka uyulmalıdır.
