Böbrek iltihabı ya da diğer bir adıyla ‘piyelonefrit’ olarak bilinen böbrek iltihabı, böbreklerin birinde veya ikisinde birden ilerleyen bir tür idrar yolu enfeksiyonudur. Böbrek iltihabı, farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Böbrek iltihabı nedeniyle zamanla böbrek fonksiyonlarında ciddi oranda azalma ortaya çıkar. Bazı kurallara uymak ise böbrek iltihabının oluşmasını engelleyebilir.
Böbrek iltihabı, alt idrar yolları denilen üretra ve mesane kaynaklı enfeksiyonun zamanında ya da doğru tedavi edilememesi sonrası böbreklerin birinde veya ikisinde birden ilerlemesi sonucu meydana gelen bir tür idrar yolu enfeksiyonudur. Böbrek enfeksiyonu aynı zamanda ‘piyelonefrit’ adı ile tanımlanmaktadır.
Böbrek iltihabında görülebilen belirtiler şöyle özetlenebilir;
Böbrek iltihabı genellikle alt idrar yollarındaki enfeksiyonun yayılması sonrası geliştiğinden belirtiler de ona göre değişiklik gösterebilmektedir.
Böbrek iltihabı, alt üriner sistemden yani mesane ve üretradan, böbreklere ilerlemesi sonucunda ya da genital sistem enfeksiyonları sonrası komşuluk yoluyla, başka bir organdaki enfeksiyonun kan ve lenfatik yollarla yayılması ile meydana gelebilir.
Böbrek iltihabında belirtilerin şiddetine göre hafif vakalar ağızdan antibiyotik desteği ile ayaktan takip edilebilir.
Yüksek ateşli ve kanda beyaz küre veya CRP yüksekliği olan tüm akut vakalar hastaneye alınmalı ve derhal damardan sıvı ve antibiyotik tedavisine başlanmalıdır.
Özellikle kadınlarda tedavi edilmeyen genital enfeksiyonlar idrar yollarına geçerek enfeksiyon gelişmesine neden olabilirler.
Vezikoüreteral reflü(mesanedeki idrarın böbreklere doğru geri kaçmasına yol açan doğumsal anomali), böbreklerinde diğer doğumsal anomaliler bulunan (at nalı böbrek, gelişmemiş küçük kalmış böbrek, polikistik böbrek gibi), böbrek taşları bulunan, az su içen, idrarını tutan kimselerde böbrek enfeksiyon gelişme riski yüksektir.
Ayrıca diyabet varlığında, nöropatik mesane gelişmişse, sürekli idrar yolu sondası varsa ve ameliyat gerektiren belirgin prostat büyümesi olan hastalar riskli gruptadır.
Böbrek iltihaplanmasının pek çoğu önce alt idrar yollarında yani mesane veya üretrada başlar. Daha sonra enfeksiyon yukarıya doğru ilerleyerek böbrekte de enfeksiyon gelişir. Alt idrar yolları enfeksiyonunun bu aşamada tedavi edilmemesi sonucu enfeksiyon yukarıya yani böbreğe doğru ilerleyerek daha şiddetli bir tablonun gelişmesine yol açar.
Böbrek enfeksiyonuna yol açan bakterilerin büyük bölümü bağırsaklarda bulunan mikroorganizmalardır.
Böbrek iltihabı, idrar tahlili ile anlaşılabilmektedir. İdrar tahlilinde enfeksiyonu gösteren beyaz kan hücrelerinin ve bakterinin fazla görülmesi, nitrit + saptanması değerlidir. Kan tahlilinde ise beyaz kan hücrelerine ek olarak, CRP ve sedimantasyon yüksekliği görülür. Bu sonuçların hepsi iltihap varlığında yükselir. İdrar kültürü yaptırılarak hastalığa neden olan mikroorganizma saptanır.
Ultrasonografi cihazı ile böbrek genişliği, böbrek parankim yapısı, böbrek taşı veya apse olup olmadığı da görülebilmektedir.
Uygun tedavi edilmeyen alt idrar yolları enfeksiyonunun böbreklere ilerlemesi sonucunda böbrek iltihabı gelişmektedir. Böbreklere ulaşan enfeksiyon sonucunda hastada yüksek ateş, yan ağrısı, üşüme ve titreme gelişebilmektedir. Bu aşamada hastaneye yatırılarak uygun antibiyotik tedavisi başlanmalıdır. Tam tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon kronikleşecektir ve sık sık böbrek iltihaplanması meydana gelecektir.
Böbrek iltihabı tedavi edilmez ise böbrekte hasar, böbrek apsesi, böbrek yetmezliği, sepsis (enfeksiyonun kana geçmesi), hipertansiyon gibi ciddi durumlar ortaya çıkabilmektedir dolayısı ile böbrek iltihabı tehlikeli olabilmektedir.
İdrar yaparken yanma veya ağrı, bulanık, kötü kokulu idrar yapma, karın ağrısı, böbrek bölgesinde ağrı, mesanede basınç hissi, kasıklarda ağrı, ateş yüksekliği gibi yakınmalar başladığında böbrek iltihabı olabileceği düşüncesi ile doktora gitmek gerekir. Bu belirtiler gelişmişse uygun tedavi başlanmalıdır.
