Halk arasında “İt dirseği” olarak da bilinen arpacık, göz kapağında yaygın olarak görülen bir enfeksiyondur. Genellikle sık el-göz teması ile gözlere bakteriyel enfeksiyonların bulaştırılması ile ortaya çıkan arpacık rahatsızlığına makyajlı uyumak, kontakt lens hijyenine dikkat etmemek ve bilefarit oluşumu sebep oluyor. İlaç tedavisinin yanı sıra sıcak pansuman da arpacığın tedavisinde kullanılan yöntemler arasında bulunuyor. Kendi kendine geçmeyen ve tedavisi yapılmayan arpacığın kistleşmesi ve sertleşmesi sonucunda ise şalazyon ortaya çıkıyor.
Arpacık göz kapağında bulunan yağ bezlerinin iltihabıdır. Göz kapağında bulunan gözyaşı bezlerinin yağ salgısından sorumlu olanlarının (meibomius bezleri) iltihaplanmasına arpacık denilmektedir. Arpacık, göz kapağının kenarına yakın, çıban veya sivilce gibi görünen kırmızı ve ağrılı bir yumru görünümündedir.
Arpacık, göz kapağındaki yağ bezlerinin enfeksiyonundan kaynaklanır. Bu enfeksiyonların çoğundan genellikle stafilokok bakterisi sorumludur. Yağ bezlerinin iltihaplanmasının çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bunlardan ilki sık el- göz teması ile gözlere bakteriyel enfeksiyonların bulaştırılması ile ortaya çıkar. Bununla birlikte makyajlı yatılması, kontakt lenslerin temiz kullanılmaması gibi göz hijyen kurallarına uyulmaması sebepler arasında yer almaktadır. Bir de bilefarit denilen kirpik dibinde yağ birikimi yada kepek oluşumunda arpacık sık görülen nedenler arasında bulunur.
Arpacık türleri iç ve dış arpacık olmak üzere ikiye ayrılır. İnternal olanlar kapağın üst kısmında, eksternal olanlar da kirpik dibinde oluşmaktadır. İç arpacıklardan çok daha yaygın olarak görülen dış arpacıklar, genellikle kirpik folikülünde, bazen de bir yağ bezinde başlar.
İç arpacıkların çoğu ise göz kapağı dokusundaki bir yağ (meibomian) bezinde başlar. Büyüdükçe gözü zorlayan bu tür, dış arpacıklardan daha acı verici olma eğilimindedirler.
Arpacığın en önemli belirtisi göz kapağının şişmesidir. Bir sivilce gibi enfeksiyonun ürettiği irin genellikle arpacık üzerinde bej veya sarımsı bir nokta oluşturur. Bununla birlikte gözde kızarıklık, ağrı, sarımsı akıntı, ışığa duyarlılık, gözde bir şey varmış hissi, batma, sulanma ve göz kapağının kenarında kabuklanma görülmektedir.
Gözde arpacığın tanısı ilk olarak uzman göz doktorunun biyomikroskopi muayenesi ile konulur. Muayenede gözyaşı yağ bezinin ucunun tıkalı olduğu görülür. Arpacığa dışarıdan bakıldığında beyaz bir uç gibi görülebilir. Uzman hekimin parmakla muayenesi sırasında da sertlik ve şişlik hissedilir.
Arpacık tedavisi, göz kapağına yapılan hijyen bakımı ve sıcak pansuman ile başlamaktadır. Öncelikle göze 5-10 dakika sıcak pansuman yapılması gerekmektedir. Sıcak pansumanı takiben bebe şampuanı elde köpürtülüp kirpik diplerine masaj yapılarak uygulanır. Bu işlem de yaklaşık 5-10 saniye kadar devam eder. Sıcak pansuman ile yağ bezlerinin uçlarının açılması amaçlanır. Yağ bezleri açılınca içinde bulunan kistik yapı dışarı çıkar ve bu durum tedavinin hızlı olmasını sağlar. Sonrasında göze antibiyotikli damla ve merhemler uygulanır. Arpacık patlayıp iyileşene kadar kontakt lens ve göz makyajı yapmaktan kaçınılmalıdır.
