Ertesi gün hapı, progesteron hormonu içeren ve kadınlar tarafından oral yolla alınan bir ilaçtır. Korunmasız bir şekilde girilen cinsel ilişki sonrasında, planlanmamış bir gebelik oluşumunu engellemek için kullanılmaktadır. İçeriğinde bulunan progesteron hormonu ile kadın yumurtasının sperm tarafından döllenme olasılığını azaltmaktadır. Bununla birlikte, döllenen yumurtanın uterusa tutunmasını engellemektedir.
Ertesi gün hapı düzenli kullanım gerektirmemektedir. Korunmasız bir cinsel ilişki sonrasında bir veya iki doz seklinde kullanılabilir. Bu nedenle doğum kontrol ilaçlarından farklıdır ve doğum kontrol yöntemi olarak algılanmamalıdır. Korunmasız cinsel ilişki ya da ilişki sırasında kondom yırtılması gibi beklenmedik durumlarda kullanılmalıdır.
Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişki sonrasında ilk 24 saat içinde alındığında, gebelik oluşumunu yaklaşık olarak %98 oranında engellemektedir. Ayrıca şu da unutulmamalıdır, ertesi gün hapının cinsel yolla bulaşan hastalıkları önleme konusunda hiçbir koruyucu etkisi yoktur. Bu nedenle ertesi gün hapları sadece kadınlar
tarafından ve korunmasız ilişki durumunda gebeliği önlemek amacıyla kullanılmalıdır.
Ertesi gün hapları, kadınların kullanabildiği ve eczanelerde reçetesiz olarak satılan bir ilaçtır. Korunmasız cinsel ilişkiye girilmesinden sonra, gebeliğin önlenmesi için kullanılmaktadır. İsminden dolayı ertesi gün hapının, cinsel ilişkiden sonraki gün alınması gerektiği düşünülmektedir. Ancak bu yanlış bir düşüncedir.
İstenmeyen bir gebeliğin olma olasılığı söz konusu olan bir ilişki sonrasında olabildiğince çabuk alınmalıdır. Ertesi gün hapı, ilişki sonrasında ilk 12 saat içinde kullanıldığında olası gebeliği engelleme oranı yaklaşık olarak %98’dir. Ancak ilişki sonrası, ikinci gün kullanıldığında bu oran %75′ dir.
Doğum kontrol yöntemi olarak düşünülmemelidir. Bu haplar acil koruma yöntemidir. Gebeliği engelleyici, kesin bir çözüm değildir. Ertesi gün hapı, doğum kontrol yöntemlerinin uygulanamadığı durumlarda, yalnızca cinsel ilişki sonrasında kullanılıp geçici bir çözüm üretir. Adet döneminin herhangi bir evresinde de kullanıla bilinir.
Ertesi gün hapının doğum kontrol yöntemi olmadığını unutmamak gerekir. Kullanım yöntemleri de doğum kontrol haplarından farklıdır. Korunmanın unutulduğu ya da kondom yırtılması gibi beklenmedik durumlarda acil kurtarıcı olarak kullanılmaktadır. Doğum kontrol hapları gibi düzenli kullanıldığında birçok yan etkisi oluşabilmektedir. Bu nedenle düzenli kullanılmamalıdır.
Eczanelerde reçetesiz satılan ilaçların kullanım dozu markalar arasında farklılık göstermektedir. Bu ilaçların bazıları tek kullanımda etkisini gösterirken, bazıları iki doz kullanımda etkisini göstermektedir. Bu nedenle ilacı kullanmadan önce mutlaka eczacıya danışılmalı ve ilaç prospektüsü dikkatli bir şekilde okunmalıdır.
Bir diğer önemli nokta ise, ertesi gün hapları cinsel hastalıklara karşı bir koruma sağlamamaktadır.
Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişkinin ardından, beklenmedik gebelik oluşumunu içeriğindeki progesteron hormonu sayesinde engeller. Sperm kadın vücudunda yaklaşık 2 güne kadar canlı kalabilir. Gebelik oluşumunda, sperm fallop tüplerine ulaştıktan sonra yumurtayı dölleyerek gebelik oluşumunu sağlar.
Korunmasız cinsel ilişki sonrasında istenmeyen gebeliğin engellenmesi için ertesi gün hapı en kısa sürede alınmalıdır. Yumurta, canlı kalan sperm tarafından döllenmiş olsa bile, ertesi gün hapının içeriğinde bulunan progesteron hormonu, rahim içi duvarının kalınlaşmasını engelleyerek embriyonun tutunmasına engel olur.
Ertesi gün hapının kullanım nedeni, korunmasız cinsel ilişki sonrasında oluşabilecek istenmeyen gebeliği engellemektir. Bu nedenle doğum kontrol yöntemleri ile karıştırılmamalıdır. Doğum kontrol hapları gibi düzenli kullanılmamalıdır. Uzun süre ve düzenli kullanıldığında pek çok yan etkiye neden olmaktadır. Ayrıca âdet düzensizliğine, mide bulantısına ve kusmaya neden olabilmektedir.
İlaç kullanıldıktan sonraki ilk 3 saatte kusma yaşanırsa, ilacın koruyucu etkisi kalmayacaktır. Bu durumda ilaç tekrar alınmalıdır. Daha sonrasında şikayetler devam eder ise en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır.
Ertesi gün hapının içeriğinde bulunan hormon nedeniyle yan etkiler görülebilmektedir. Bu nedenle bir ay içinde sadece bir kere kullanılmalıdır. Bir ay içinde birden fazla ertesi gün hapının kullanıma bağlı olarak kişinin hormonal düzeni değişiklik gösterebilmektedir.
Vücutta, haberleşmeyi ve sistemlerin uyum içinde çalışmasını sağlayan hormonlardaki düzensizlik birçok sağlık problemine neden olabilmektedir. İlacın uzun süreli kullanımı, âdet düzeninin bozulması, kalp damar hastalıkları ve kanser gibi birçok hastalığın oluşumuna da neden olabilir. Bu nedenle ertesi gün hapı yalnızca korunmasız olarak girilen cinsel ilişkilerden ya da kondom yırtılması durumundan sonra, en fazla ayda yalnızca 1 kez alınmalıdır.
İlacın oluşturabileceği diğer yan etkiler şu şekildedir:
Sağlıklı bir yaşam için ertesi gün hapı kullanımına dikkat edilmeli ve bir ayda en fazla 1 kere alınmalı. Aktif bir cinsel hayata sahip kişilerin istenmeyen bir gebelik yaşamaması için uzman doktor kontrolünde, kendisine uygun doğum kontrol yöntemlerinden birini kullanarak koruma sağlaması önerilmektedir.
