Her yaşta ortaya çıkabilen ve ömür boyu süren sedef hastalığı, sadece deriyi değil, hastanın tüm hayatını etkiler. Genetik yatkınlığın yanı sıra bağışıklık sistemi ile de bağlantılı olan sedef hastalığını birçok çevresel unsur tetikleyebilir. Hastalığın çeşitleri arasında yer alan “Eritrodermik” ve “Püstüler” sedefler hastaların yaşam kalitelerini düşürürken, hayati tehlike de yaratabilmektedir. Kesin bir tedavisi bulunmayan sedef hastalığının semptomları, uygun yöntemler ile kontrol altına alınarak, uzun süreli iyilik hali sağlanabilmektedir.
Psoriasis bilinen adı ile sedef hastalığı, cilt hücrelerinin normalden daha hızlı çoğalmasına neden olan ve ciltte kabarık, pullu yamalar ile seyreden kronik bir otoimmün cilt hastalığıdır. Tanısı konulduktan sonra ömür boyu süren bir deri hastalığıdır. En yaygın görüldüğü yerler diz, dirsek, gövde ve kafa derisidir.
Genetik yatkınlıktır önemi bir rol oynar. Bununla birlikte yaşam şartları, stres, hava kirliliği, beslenme alışkanlıkları, aşırı alkol, sigara, güneş yanığı, kortizon, aspirin ve lityum gibi kullanılan bazı ilaçlar, fiziksel ya da ruhsal büyük travmalar, viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar gibi pek çok faktör, hastalığın tetiklenmesine neden olmaktadır.
Genellikle normal deriden keskin bir sınırla ayrılan, üzerinde hastalığa ismini veren sedef rengi kepeklerin olduğu, farklı boyutlarda olabilen kızarık plaklar sedef hastalığının klasik belirtisidir. Bu plaklarda zaman zaman kaşıntı ve ağrı da olabilir. Hastalığın en sık tutulum yaptığı yerler saçlı deri, diz, dirsek ve kalça bölgesi olmakla beraber tüm vücut derisinde hastalık görülebilir.
Toplumda görülme sıklığı yüzde 1-3 arasında olan sedef hastalığı, alevlenme ve iyileşme dönemleriyle seyreder. Bu dönemlerin ne kadar süreceği hastalar arasında değişkenlik gösterir. Hastalığının iyilik süreci yıllarca sürebileceği gibi, bazı kişilerde de bu süreç 2-3 ay olabilir. Alevlenme sürecine ne zaman gireceği belli olmayan sedef hastalığının şiddeti ve belirtileri kişiden kişiye, hatta aynı kişide zaman içerisinde değişkenlik göstermektedir.
Farklı klinik belirtileri bulunan sedef hastalığı, saçlı deriden tırnağa kadar tüm deriyi tutabilir. Kadınlarda ve erkeklerde sedef hastalığı aynı şekilde görülür. Ömür boyu süren sedef hastalığının çeşitleri vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Genellikle muayene ile tanısı konulan sedef hastalığının farklı belirtilerle seyretmesi, başka hastalıklar ile karışmasına neden olabilmektedir. Şüpheli durumlarda sedefin bu hastalıklardan ayırt edilebilmesi ve kesin tanının konulması için biyopsi yapılması gerekir.
Kesin bir tedavisi bulunmayan sedef hastalığının semptomları, uygun yöntemler ile kontrol altına alınarak, uzun süreli iyilik hali sağlanabilir. Tipine ve şiddetine göre sedef hastalığı tedavisi değişkenlik gösterir. Öncelikle dermatoloji uzmanının hasta ile işbirliği içerisinde uygulayacağı tedaviye karar vermesi gerekir. Psoriasis tedavisinde topikal kremler, sistemik olarak kullanılan haplar, iğneler ve hastanın özel bir kabin içine sokularak kontrollü güneş ışığı alarak tedavi edildiği fototerapi yöntemi kullanılır.
Sedef hastalarının dikkat etmesi gereken hususlar:
Sedef hastalığı olanlar aşır baharatlı besinlerden kaçınmaları gerekir. Bunun yanında özellikle kızartma ürünlerinden uzak durarak turşu gibi kaşıntıya neden olabilecek gıdaları tüketmemeleri önerilir. Yaz döneminde domates ve patlıcanın doğru tüketimi önemlidir.
Sedef hastalığı, deride oluşan beyaz lekelerden dolayı vitiligo hastalığı ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Fakat vitiligo ve sedef hastalığı birbirinden farklı hastalıklar olarak tanımlanır. Sedef hastalığı sırasında deride melanosit hücreleri ölerek pigment kaybına yol açmaktadır.
