Tourette sendromu, ani, istenmeyen, kontrolsüz ve tekrarlayan bir biçimde sesler çıkarmasına ve hareketlerde bulunmasına neden olabilen, toplumda tik hastalığı olarak bilinen nörolojik bir rahatsızlıktır. Daha çok genetik sebeplerden kaynaklanan Tourette sendromunda hastalar göz kırpma, dokunma gibi tikler ile, bağırma, boğaz temizleme gibi tiklere sahiptir. 10’lu yaşlardan sonra şiddetlenen tourette sendromu çoğu vakada 20 yaşından sonra azalma gösterir.
Tourette sendromu, genellikle çocukluk çağında başlayan, kişinin tik olarak da bilinen istemsizce sesler çıkarmasına ve hareketler yapmasına neden olan sinir sistemi bozukluğudur. Tourette sendromu, bakteriyel enfeksiyon, beyin kimyasallarının metabolizmasındaki anormallikler ve genetik faktörler nedeniyle sıklıkla 5-9 yaşlarında başlar ve erkek çocuklarda daha sık görülür.
İlk belirtileri baş ve boyun bölgesinde ortaya çıkan motor tikler olan tourette sendromunun belirtileri şunlardır:
Tourette sendromu ile birlikte en yaygın gözlenen bazı bozukluklar şunlardır:
Tourette sendromunun nedeni hala kesin olarak bilinmemekle birlikte, hastalığın arkasında ki nedene dair tez, beyindeki dopamin ve serotonin de dahil olmak üzere sinir uyarılarını (nörotransmiterler) ileten kimyasallar da düzensizlikten kaynaklandığı yönündedir ve kalıtsal bir hastalık olarak kabul edildiğinden genetik yatkınlıkta nedenlerinden biridir.
Tourette sendromunda teşhis için tiklerin en az bir yıldır devam ediyor olması hastalık tanısı için dikkate alınan bulgulardan biri olup, tiklerin sebebinin başka bir rahatsızlıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) ve elektroensefalogram (EEG) çekilir.
Tourette sendromu için doğrudan bir tedavi olmamasına rağmen, tikleri yönetmeye yardımcı olacak tedaviler mevcuttur. Tourette Sendorumu olan birçok kişide günlük yaşamlarının önüne geçmeyen tikler vardır ve bu nedenle herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymazlar. Ancak, tikler kişiye ve kişinin gündelik hayatına zarar verecek şiddetteyse kullanılabilecek ilaç tedavisi ve davranışsal tedaviler mevcuttur. Tourette sendromunun tedavisinde hastalıkla ilgili çocuğa ve ailesine bilgi vermek, çocuğa nasıl davranılması gerektiği konusunda eğitim vermek, davranışçı önerilerde bulunmak ve tikler şiddetli olduğu, çocuğun okul ve sosyal yaşamında belirgin zorluklara yol açtığı durumlarda da ilaç tedavisi kullanmak önerilmektedir.
Aşağıda sıralanan önerilerin Tourette sendromu olan çocuklar ve gençler için faydalı olduğu gösterilmiştir:
Bir aktiviteye dahil olmak: Çalışmalar çocuklardaki/gençlerdeki tiklerin bir aktivite ve uğraş içinde iken hafiflediğini ve daha az ortaya çıktığını göstermektedir. O nedenle spor, egzersiz, yazarlık, resim yapma gibi yaratıcı faaliyetler ve hobi önerilmektedir.
Destek bulmak: Tourette sendromu olan başka çocuklarla veya ailelerle bir araya gelmek farklı baş etme yöntemlerini öğrenmek ve hastalık belirtileri ile başa çıkmada yalnız olunmadığını hissetmek için iyi bir yol olabilir.
Yardım eli uzatmak: Tourette sendromu ile başa çıkmaya çalışan çocuklar ve gençler, özellikle başka sorunlar yaşayan diğer gençlerin duygu ve düşüncelerini daha kolay anlayabilir hale gelirler. Bu özel duyarlılık gönüllü işler için kullanılabilir. Kendini farklı hisseden diğer insanlara yardımcı olmak kendine güveni artırıp, yalnızlık, “başkalarından farklı olma” gibi hisleri azaltabilir.
