Gastroenterit, ishal ve kusmaya neden olan çok yaygın bir sağlık sorunu olarak bilinir. Genellikle bakteriyel veya viral sebeplerden kaynaklanan bu sorun, her yaştan insanı etkileyebilir. Özellikle küçük çocuklarda sık görülen ve halk arasında genel olarak mide ve bağırsak üşütmesi ya da bağırsak bozulması gibi durumlar için kullanılan gastroenterit, sulu ishal ve kramp tarzında gelişen karın ağrısıyla kendini belli ederek bulantı, kusma ve ateşe neden olur. Bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi düşük kişiler için viral gastroenterit ölümcül sonuçlar doğurabilir.
Mide gribi olarak da adlandırılan gastroenterit, genellikle bakteriyel veya viral bir mide mikrobundan kaynaklanan, mide ve bağırsak iltihaplanması ile ishal, kramplar, mide bulantısı, kusma yanında ateşe de neden olan bağırsak enfeksiyonudur. Gastroenteritin en yaygın sebebi daha önceden enfekte olmuş bir kişiyle temas veya kontamine yani virüs bulaşmış besin ya da suyu yemek-içmektir. Eğer kişinin başka bir hastalığı yoksa çoğu zaman bu durum bir iki günde kendiliğinden iyileşir. Ancak bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler için viral gastroenterit(mide üşütmesi) ölümlere neden olabilmektedir.
Gastroenteritin en sık görülen belirtileri şunlardır:
Kontamine yani kirli yiyecek veya su yenilip içildiğinde ya da mikrop bulaşmış biriyle mutfak eşyaları, havlular veya yiyecekler paylaşıldığında viral gastroenteriti kapma olasılığı yüksektir. En sık görülen sebebi ise rota ve norovirüslerdir.
Gastroenterit her yaştan ve ırktan insanı etkiler. Gastroenterite daha duyarlı olabilecek kişiler ise şunlardır;
Gastroenteritte hastalardan ayrıntılı öyküleri alınmalı, özellikle yediği içtiği şeyler mutlaka sorulmalıdır. Şüphenilen durumlarda kanda enfeksiyonu gösteren CRP, kan sayımı gibi değerlere bakılmalı ve eğer imkan varsa dışkı incelemesi yapılmalıdır. Hastaya bu şekilde tanı konulup destek tedavisi ve gerekirse ilaç verilmelidir.
Gastroenterit için etkili bir tedavi yoktur, bu nedenle esas tedavi hastalığı engellemeye yöneliktir. Kontamine yani kirli olabilecek yiyecek ve sudan kaçınmanın yanı sıra, sık sık el yıkamak bu sorundan korunmak için çok iyi bir yöntemdir.
Gerçek grip (influenza virüsü) yalnızca solunum sistemini (burun, boğaz ve akciğerleri) etkiler. Mide üşütmesi genelde mide gribi olarak adlandırılmasına rağmen bizim bildiğimiz klasik grip ile aynı şey değildir.
Mide üşütmesi şikayetleri hasta mikrobu kaptıktan sonra genelde 1-2 gün içinde ortaya çıkar. Şikayetler genellikle 1 ya da 2 gün sürer, ancak bazen 10 güne kadar devam edebilir. Şikayetler benzer olduğu için Clostridium difficile, Salmonella ve E. coli gibi bakterilerin veya Giardia gibi parazitlerin neden olduğu ishal ile karışabilir.
Hasta terleme, kusma ve ishal yoluyla çok sayıda sıvı kaybettiği için sıvılar kritik derecede önemlidir. Sıvıları içerde tutmakta zorlanıyorsanız düzenli aralıklarla küçük yudumlar almak veya buz parçaları çiğnemek yararlı olacaktır. İçilecek en iyi sıvılar ise;
Gastroenteritte hasta mikrobu kaptıktan sonra genelde 1-3 gün içinde belirtiler ortaya çıkar. Şikayetler genellikle bir veya iki gün sürer, ancak bazen 10 güne kadar devam edebilir. Bu nedenle vakit kaybedilmeden doktora gidilmelidir.
Gastroenterit durumu varsa kesinlikle şunlar yapılmamalıdır;
Viral gastroenteritin ana komplikasyonu olan dehidratasyon; ciddi bir su, tuz ve mineral kaybıdır. Sağlıklıysanız ve kusma ve ishalden kaybettiğiniz sıvıların yerini alacak kadar içiyorsanız, dehidrasyon bir sorun yaratmaz. Ancak bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler çok fazla sıvı kaybettiklerinde ciddi şekilde susuz kalabilir. Kaybedilen sıvıların damardan verilmesi için hastaneye yatış gerekebilir. Dehidrasyona dikkat edilmezse ölümcül sonuçlar ortaya çıkabilir.
