Bağırsak sarkması olarak bilinen rektal prolapsusta genellikle ıkınma sırasında anüsten çıkan kırmızımsı bir kitle fark edilebiliyor. Kitle anüsün içine geri kayabiliyor veya görünür halde kalabiliyor. Rektal prolapsus bağırsak hareketlerini kontrol edememek gibi hayat konforunu olumsuz etkileyen durumlara da neden olabiliyor. Bağırsak sarkması durumu fark edilir edilmez bir uzmana başvurulması hastalığın daha kötü sonuçlar doğurmadan tedavi edilebilmesi için büyük önem taşıyor.
Rektal prolapsus, rektumun içindeki mukoza kısmının dışarıya çıkmasıdır. Mukoza kısmının dışarıya çıkması ileri derece bir hemoroid gibi algılanır ve semptom verir. Ancak bazen dokular o denli gevşer ki sadece rektumu oluşturan üç katmandan ilk katman olan mukoza kısmının dışarıya çıkmasının yanında aynı zamanda kas ile birlikte tüm rektumun da dışarıya çıkması da olabilir. Bu da rektal total prolapsus olarak adlandırılır.
Bağırsak sarkmasında hastanın konforunu son derece olumsuz etkileyen ve sosyal anlamda tolere edilebilecek bir durum değildir. Hastalar her zorlu defekasyondan sonra çıkan kısmı elleriyle içeri itmek zorunda kalırlar. Zaten başlangıçtaki tedavilerden biri de çıkan dokuyu elle içeriye ittirmektir. 1-2 cm’den 5-10 cm’ye kadar bir dışarıya çıkma söz konusu olabilmektedir.
Bağırsak sarkmasının nedenlerinin altında rektumun boşalmasını engelleyici durumlar ve o dokunun zayıflaması yatar. Doku zayıflığından bahsedildiği için genellikle 50 yaşının üstündeki kişilerde görülür.
Vakaların 3’te birine yakını kadınlardan oluşmaktadır. Çok zorlu doğum yapmış, uzun süren kabızlık şikayeti yaşamış kadınlarda daha sık görülmektedir.
Bazen rektal prolapsusu hemoroidden ayırt etmek zor olabilir. Rektal prolapsusu teşhis etmeye yardımcı olmak için aşağıdaki yöntemlere başvurulabilir.
Sfinkter kaslarının gücünü değerlendirmek ve rektal bölgede herhangi bir anormallik olup olmadığını kontrol etmek için elle muayene uygulanır.
Anüs ve rektuma dar, esnek bir tüp yerleştirilir. Tüpün ucundaki küçük bir balon genişletilebilir. Bu test, anal sfinkterin sıkılığını ve rektumun hassasiyetini ve işleyişini ölçmeye yardımcı olur.
Polipler veya kolon kanseri gibi diğer durumları ekarte etmek ve tüm kolonu incelemek için rektuma esnek bir tüpün yerleştirildiği bir kolonoskopi yapılabilir.
Genellikle ileri yaş hastalığı olarak karşılaşılan bağırsak sarkması tedavi edilemeyecek bir hastalık değildir. Dokular daha fazla dejenere olmadan hastaların tedavi için başvurmaları çok önemlidir. Başlangıçta, hastaların dışkılama düzeninin sağlanması planlanır. Kabızlığın tedavi edilerek yumuşak bir dışkılama sağlanması amaçlanır. Eğer kabızlığa neden olan tiroidin az çalışması, metabolizma düşüklüğü gibi başka nedenler varsa bu durumları tedavi edecek yollar izlenir. Bu düzenlemeler ile tedavide yarar görülemeyen durumlarda cerrahiye başvurulur. Basit mukozal prolapsuslarda mukoza tıpkı hemoroidlerde olduğu gibi ufak bir stepper ile kesilip boyu kısaltılarak içeriye çekilebilir.
Aynı prensip geniş, büyük rektal prolapsuslarda da kullanılabilir. Önceden rektumun çıkan kısmının askılandığı yöntemlere başvurulurdu. Şimdi daha ziyade rektumun boyunun kısaltılıp, sarkan kısmın kesilerek yeniden birleştirildiği yöntemler uygulanır.
