MS hastalığı (Multiple Skleroz), miyelin kılıfı olarak bilinen sinir tellerinin çoğunu kaplayan madde ve beyindeki, optik sinirlerdeki ve omurilik altındaki sinirlerin hasar gördüğü bir hastalıktır. MS Hastalığunda beyin ya da omuriliği etkilenir ve bu da görmeyi, kol ve bacak hareketlerini etkiler. Ayrıca duyu problemleri ve denge sorunları gibi pek çok soruna neden olur. MS hastalığı ataklar halinde gelişir ve uygun tedavi, düzenli takiple kontrol altında tutulabilir. Multipl Skleroz hastalığı genellikle 20- 40 yaşları arasında insanları etkilediği bilinir.
MS hastalığı (Multiple Skleroz) hastalığı, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla beyne ve sinirlere saldırması sonucu kol veya bacak hareketleri, görme, duyu ve denge sorunlarının yaşandığı merkezi sinir sisteminin uzun süreli (kronik) bir hastalığıdır. MS hastalığında bağışıklık sisteminin sağlıklı hücrelere saldırması beyin ve omurulikteki sinirleri etkiler ve miyelin kılıfının zarar görmesine neden olur. Bunun yanında ataklar halinde görülen MS, erkeklere oranla kadınlarda 2 kat daha fazla görülüyor.
Multiple Skleroz hastalığında öncelikle santral sinir sistemindeki beyaz madde yapıları hastalanır. Bu beyaz madde santral sinir sisteminin kendi içerisinde ve bu bölüm ile vücudun diğer bölümleri arasında iletişimi sağlayan sinir liflerinden oluşur.
MS’li hastalarda santral sinir sistemindeki bu beyaz maddede plak veya lezyon diye adlandırılan hasarlı alanlar görülür. Bu hasarlı alanlarda siniri çevreleyen miyelin denilen bir maddede kayıp gözlenir. Sinir sisteminde etkilenen yere ve etkilenme derecesine göre, MS hastalığının tipi ve şiddeti hastadan hastaya değişebilir.
MS hastalığının belirtileri ve tedavisi kişiye özeldir. Benzer şekilde gelişen ve aynı bulgularla seyreden iki MS’li hasta bulabilmek mümkün değildir. Hastalığın bireyin kendisinde ve hastalar arasında farklı seyretmesi, hastalığın zamanlamasını, beyinde tuttuğu yeri ve bulguların şiddetini farklı kılmaktadır. Genel alarak MS’li olgularda, beynin veya omuriliğin kontrol ettiği her hangi bir fonksiyonun tam veya yarı tam kaybı gözlenir.
Multiple skleroz hastalığının ilk belirtileri, kol ya da bacakta kuvvet azalması-güçsüzlük ve görme sorunu şikayetleri ile başlar. Multiple Skleroz hastalığında genellikle uyuşma ve karıncalanma, duyularda eksiklik, yürüme zorluğu gibi denge ve koordinasyon güçlüğü, halsizlik, kas spazmları, bulanık görme, idrar kaçırma titreme belirtileri görülür.
MS hastalığını işaret eden belirtiler şunlardır:
MS hastalığı oluşumunda genetik faktörler oldukça etkilidir. MS hastalığı nedenleri şöyle sıralanabilir:
Bu faktörlerin dışında MS hastalığı nedenleri arasında;
MS hastalığı tanısının konulması çok da kolay değildir. MS hastalığını teşhis edebilecek özel bir test henüz geliştirilmemiştir. MS hastalığına tanısı konması demek aslında diğer olasılıkları elemek anlamına gelir. MS hastalığını teşhis etmek için kullanılan tetkikler şöyle sıralanır:
MS hastalığı tedavisi kişiye özel olmalı ve mutlaka erken dönemde başlamalıdır. Hastalık genellikle 20-50 yaş arasında görülmektedir. MS hastalığı ne kadar erken başlarsa o kadar sert seyretmektedir. MS atağı geçiren hasta hayatı boyunca başka bir atak geçirmeyebileceği gibi değişken sıklıkta atak yaşayabilmektedir.
Ataklar halinde görülmediği ve düzelmeye izin vermeyen sürekli ilerleyen formları çok daha ağır ilerlemektedir. MS’in ataklarla başlayıp daha sonra ara vermeden devam eden tipleri de mevcut. MS hastalığının tedavisine ataklar sırasında gecikmeden başlanmalıdır. Erken dönemde başlanan MS hastalığı tedavisi hastalığın ileride hasar bırakmasını engellemektedir.
Hastanın kadın olmasının da bir avantaj olduğu unutulmamalıdır.
MS hastalığının tedavisinde koruyucu tedaviler (aşı) da büyük rol oynamaktadır. MS atakları hissedilir hissedilmez vakit kaybetmeden uzman bir doktora görünmek, MS hastalığı tedavisinin ilk adımıdır. MS ataklarını teşhis edebilecek beyin ve omurilik MR’larının çekilmesi, beyin omurilik sıvısından örnek alınarak yapılan testler ve elektro fizyolojik testler tedavide uygulanacak yöntemler için belirleyici olmaktadır. Yapılan tetkikler sonrasında beyinde görülen plakların sayısı MS hastalığının seyrini ve derecesini göstermektedir. MS hastalığın tam tedavisi bulunmamaktadır. MS ataklarını ve olağan atakların etkilerini azaltmaya yönelik tedaviler uygulanmaktadır. Sürekli MS atağı geçiren hastalara atakları %30-40 oranında önleyen koruyucu tedaviler (aşı) uygulanır. Ayrıca bu koruyucu tedavi atak sonrası engelli kalma riskini de azaltır. Çok sık MS atağı geçiren hastalarda atak sayısının azaltılması için interferon tedavisi uygulanmaktadır.
MS hastalığı tedavisinde dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta da, kronik MS hastası olma riski taşıyan, tek atak geçiren hastalarda bağışıklık sistemini baskılayan koruyucu tedavilerin uygulanması önerilmemektedir. MS hastalığının tedavisinde özellikle hastalığın az görülen ağır tipleri için de artık tedavi seçenekleri bulunmaktadır. MS tedavileri bağışıklık sistemini baskıladıkları için ciddi risklere neden olabilmektedir. Bu nedenle MS hastalığı tedavisi yakın kontrol altında tutulmalı ve uzman sağlık kuruluşlarında uygulanmalıdır.
