Diz, omuz veya kalçada yaşanan kıkırdak hasarları ciddi eklem ağrısına yol açabiliyor. Genellikle cerrahi yöntemlere uygun olmayan hastalarda kullanılan kök hücre tedavisiyle başarılı sonuçlar alınabiliyor.
Kök hücreler, insan vücudunda tüm dokularda bulunan ana hücrelerdir. Özellikle var olan diğer tüm hücrelere dönüşme potansiyeli olan bu hücreler embriyonik yani anne karnındaki ilk gelişim aşamasında ve yetişkin kök hücre şeklinde vücudun bazı bölgelerinde daha yoğun olmak üzere bulunmaktadır. Doku hasarı meydana geldiğinde bu hücreler aktif hale gelirler ve hasarlı dokunun tamiri için ihtiyaç duyulan büyüme faktörünün salınımını sağlar ve diğer taraftan iyileşme için gerek duyulan doku özeliğindeki hücrelere dönüşürler. Vücutta iyileşme ve tamir aşamasında görev yaparlar. Günümüzde de bu amaçla birçok çalışma yapılmış ve sonuçlarının anlamlı olarak yüz güldürücü olması sebebiyle de aktif olarak kliniklerde kullanıma girmiştir.
Ceninlerde bulunan kök hücrelerin alınması hem yasal, hem de etik olarak sorunları olması sebebiyle günümüzde erişkin kök hücre kaynakları kullanılmaktadır. Kök hücre tedavisi ortopedi alanında erken dönemde kıkırdak hasarı olan ağrılı ekleme sahip ancak cerrahi tedavi için erken olan ya da ameliyat olmayı istemeyen hastalarda, kıkırdak hasarının ilerlemesini durdurmak ve iyileşmesine destek olmak amacıyla kullanılmaktadır.
Kıkırdak yaralanmasına maruz kalmış diz, kalça ve omuz gibi eklemlerde kök hücre kullanılmaktadır. Kullanım alanı açısından önemli özellikleri olan bu uygulamada, yaş, cins ve hastalığın düzeyi çok önemlidir. Her olguda kök hücre tedavisi uygulamak ve hastaya bu konuda mucizevi iyilik tablosu çizmek doğru bir yaklaşım değildir. Eklem kıkırdak kapasitesinin tamamına yakın kayıplarında tedavi seçeneği olarak sunmak doğru bir yaklaşım değildir. Bu nedenle kullanım alanı da çok geniş olmadığından doğru hasta seçimi çok önemlidir.
Genellikle kas iskelet sistemi hastalıklarında uygulanmakta olan kök hücre tedavisinde hücreler genellikle kemik iliğinden elde edilmektedir. Ancak kemik iliği kaynaklı hücrenin çoğaltılması yöntemi özel ortamlar gerektirmektedir. Alınan doku örneği, hücre kültüründe üretilerek kök hücreler çoğaltılabilir veya özel santrifüj sistemleri kullanılarak kök hücreler konsantre edilebilir. Hücre kültürü işlemlerinin, hastalık taşınmasını engellemek ve istenmeyen hücrelerin nakledilmesini önlemek için özel laboratuvar koşullarında yapılması gereklidir. Çoğaltılan hücreler daha sonra hastalıklı alanlara ekilerek burada tedavi sağlanır. Bu ekim işlemi de kök hücrelerin bir taşıyıcı olan matriks adı verilen dokulara emdirilmesi ile yapılır ve oluşan preparat hasarlı alana cerrahi olarak eklemin açılması ile yerleştirilip çeşitli yapıştırıcılar ile tespiti sağlanır. Uygulanan matriksin kıkırdak hücrelerine dönüşüp hasarlı bölgede bir tamir dokusu oluşturması hedeflenir. Kök hücreler, kişinin genetik yapısında herhangi bir değişiklik yapmazlar ve gen tedavisi olarak kabul edilmezler.
Daha pratik ve tek seans da uygulanan diğer bir yöntem ise; yağ dokusundan elde edilen materyal içerisindeki kök hücrelerin santrifüjlerle yoğunlaştırılarak aynı seans da eklem içerisine enjeksiyonu şeklindedir. Bu yöntemde de hücrelerin kendisinin hasarlı bölgeye ulaşması beklenir. Bu nedenle hasarlı alanın özelliği, büyüklüğü ve yapısı bu iki yöntemden hangisinin yapılması gerektiğini göstermektedir. Kıkırdak hasarının özellikleri iyi değerlendirilmeden yapılacak uygulamalar yetersiz kalabilir. Hasta seçimi bu tedavi seçenekleri açısından çok önemlidir.
